नळीची भाजी
शास्त्रीय नाव – आयपोमिया ऍक्वेटिका (Ipomoea aquatica)
कुळ – कोन्वॉलव्हिलेसिई (Convolvulaceae)
इंग्रजी – वॉटर स्पिनॅच (water spinach)
स्थानिक नावे – नाळ, नळी
नळीची भाजी ही वनस्पती तळी व तलावांच्या शेजारी, काठांवर, पाणथळ, ओलसर जमिनीवर, दलदलीच्या ठिकाणी वाढलेली आढळते. नळीची भाजी ही वर्षायु किंवा द्विवर्षायु वेलवर्गीय वनस्पती आहे.
औषधी गुणधर्म
- ही वनस्पती दुग्धवर्धक व कृमीनाशक गुणधर्माची आहे.
- पांढरे डाग, कुष्ठरोग, पित्तप्रकोप आणि तापात ही वनस्पती उपयुक्त आहे, तसेच कफ व वातवर्धक आहे.
- कावीळ, श्‍वासनलिका दाह व यकृतविकारात या वनस्पतीचा वापर करतात.
- स्त्रियांना मानसिक आणि सामान्य दुर्बलता आलेली असल्यास ही वनस्पती शक्तीवर्धक म्हणून देण्याची प्रथा आहे.
- सुकविलेला अंगरस जुलाब झाल्यास देतात.
- नागिणीच्या उपचारात ही वनस्पती वापरली जाते.
नळीची भाजी
साहित्य
नळीची भाजीची पाने देठासहित व कोळी खोडे, कांदा, लसूण, बटाटा, तेल, मीठ, हळद, हिरवी मिरची इ.
कृती
- भाजी स्वच्छ धुऊन घ्यावी. भाजीची पाने चिरून घ्यावीत.
- पानांचे देठ व कोवळी खोडे यांचे छोटे व लांब तुकडे करावेत.
- कुकरमध्ये भाजी वाफवून घ्यावी.कांदा बारीक चिरावा.
- बटाट्याचे गोलाकार पातळ तुकडे (वेफर्सप्रमाणे) करून ते तळून घ्यावेत.
- कढईत तेलामध्ये कांदा व लसूण लालसर होईपर्यंत परतवून घ्यावेत.
- हिरव्या मिरचीचे लांबट चिरलेले तुकडे टाकून परतावेत. नंतर वाफवलेली भाजी फोडणीत परतून घ्यावी.
- आवश्‍यकतेप्रमाणे मीठ व हळद टाकून भाजी तयार झाल्यानंतर, त्यावर तळलेले बटाट्याचे तुकडे पसरावेत.
सौजन्य : रानभाज्यांची माहिती पुस्तिका, कृषी विभाग, महाराष्ट्र शासन, विकासपिडीया
