कर्टोली…
शास्त्रीय नाव : Momordica dioica
कुळ : Cucurbitaceace
स्थानिक नाव : काटोली, कटुर्ल, रानकारली, काटवल, कर्कोटकी इ.
कर्टोलीची भाजी
साहित्य :
हिरवी कोवळी कर्टोली, आले खोबरे अर्धी वाटी, बारीक चिरलेला कांदा एक वाटी, हिंग,
मोहरी, मीठ, जिरे, हळद, दोन चिरलेल्या मिरच्या, लाल तिखट, साखर तेल इत्यादी.
कृती :
- कर्टोल्यांचे अर्धे भाग करुन त्यातील बिया व गर काढून टाकावा.
- नंतर बटाट्याचे काप केल्याप्रमाणे करटुली चिरुन घ्यावीत.
- पॅनमध्ये तेल गरम करुन हिंग, मोहरी व थोडेसे जिरे टाकून फोडणी घालावी.
- त्यात चिरुन घेतलेल्या हिरव्या मिरच्या टाकाव्यात.
- नंतर त्यात कांदा, मीठ, थोडेसे लाल तिखट व हळद घालुन चांगले परतावे.
- चिरलेली कर्टोली त्यात घालुन पुन्हा परतावीत. झाकण ठेवून चांगली वाफ येऊ द्यावी.
- नंतर झाकण काढून मंद गॅसवर पाणी न घालता ३ ते ४ मिनिटे भाजी परतावी व नंतर वरुन ओले खोबरे व थोडी साखर घालावी
औषधी गुणधर्म :
- डोकेदुखीत पानांचा अंगरस, मिरी, रक्तचंदन आणि व नारळाचा रस एकत्र करुन चोळतात.
- मुतखडा, सर्व प्रकारची विषबाधा, हत्तीरोग या विकारांत कंदाचा वापर करतात.
- करटोलीची पाने ताप, दमा, दाह, उचकी, मुळव्याध यात गुणकारी आहेत.
- भाजी रुचकर असुन पोट साफ़ होण्यासाठी उपयुक्त आहे.
- मधुमेहामध्ये या भाजीचे नियमीत सेवन केल्यास रक्तातील साखर कमी होते.
- मुळव्याध मधील वरचेवर रक्तस्राव वेदना ठणका यामध्ये भाजी अत्यंत हीतकारक आहे.
सौजन्य : रानभाज्यांची माहिती पुस्तिका, कृषी विभाग, महाराष्ट्र शासन
